ترمز ضد قفل

هدف از به
کارگیری سیستم ترمز قفل نشو

وقتی سرعت لاستیک
ها ، با آهنگی تندتر از سرعت خودرو کاهش یابد، لاستیکها روی سطح جاده سر می خورند
، یکی از راههای- جلوگیری از سر خورد لاستیک جلوگیری از قفل شدن ترمزهاست

این همان کاری است که سیستم ترمز قفل نشو انجام می دهد . در حین ترمز گیری عادی ،
سیستم ترمز قفل نشو انجام می دهد . در حین ترمز گیری عادی ، سیستم ترمز قفل
نشو(شکل1) هیچ اثری بر ترمز پایی ندارد . اما وقتی راننده به شذت ترمز می
گیرد ، سیستم ترمز قفل نشو مانع قفل شدن چرخها می شود . – این سیستم به ترمزها اجازه می دهد
تا آستانه سر خوردن لاستیکها عمل کنند. در این هنگام سیستم ترمز قفل نشو فشار روغن
ترمز هر چرخ را تغییر می دهد. بدین ترتیب «پمپ کردن سریع» سبب می شود که آهنگ کاهش
سرعت چرخ ، از آهنگی که سبب قفل شدن چرخها می شود کمتر بماند.

شکل 1 – خودرو مجهز
به یوستر ترمز خلئی و ترمز های قفل نشو

طرز کار سیستم
ترمز قفل نشو

 در شکل 1 یک خودرو مجهز
به یوستر ترمز خلئی و ترمز های قفل نشو در چهار چرخ نشان داده شده است. لوله های
ترمزی که از پمپ زیر پا می آیند به یک کارانداز هیدرولیکی متصل می شوند. لوله های
دیگری از این کارانداز به ترمز هر چرخ کشیده می شود . کارانداز را مدول کنترل
سیستم ترمز قفل نشو کنترل می کند.

 شکل 2 – نمایش نموداری سیستم ترمز قفل نشو

 حسگر های سرعت
چرخ (شکل 1 و 2 ) در هر چرخ به طور پیوسته سرعت چرخ را به مدول کنترل سیستم ترمز
قفل نشو اطلاع می دهند. سیستم ترمز قفل نشو عمل نمی کند ، مگر اینکه کلید چراغ
ترمز به مدول کنترل سیگنال بدهد که پدال ترمز فشرده شده است . وقتی مدول کنترل افت
سریع سرعت چرخ را حس می کند ، به کارانداز سیگنال می دهد که فشار روغن ترمز آن چزخ
را تغییر دهد . در نتیجه چرخ قفل نمی شود. حسگر سرعت چرخ – در شکل 3 حسگر های متداول برای حس
کردن سرعت چرخهای جلو و عقب نشان داده شده است . یک حلقه دندانه دار همراه چرخ می
چرخد. در پیرامون سر حسگر یک میدان مغناطیسی وجود دارد. وقتی هر دندانه از میدان
می گذرد، سیگنال ولتاژی ایجاد می شود که به مدول کنترل سیستم ترمز قفل نشو می رسد.
این مدول تعداد سیگنال های ولتاژ در هر ثانیه را می شمارد . بدین ترتیب سرعت چرخش
چرخ معین می شود.

شکل 3 – سنسور های سرعت چرخ عقب

واحد هیدرولیکی
سیستم ترمز قفل نشو

 مدول کنترل سرعت چرخش چهار چرخ را
به صورت پیوسته مقایسه می کند. تا وقتی که هر چهار چرخ را به صورت پیوسته مقایسه
می کند تا وقتی که هر چهار چرخ با سرعتی تقریبا برابر می چرخند، مدول کنترل اقدامی
نمی کند. وقتی سرعت چرخش چرخی سریعتر از چرخهای دیگر کاهش می یابد ، مدول کنترل به
رله سیستم ترمز قفل نشو ( شکل های 1 و 2) سیگنال می دهد که واحد هیدرولیکی را فعال
کند یک یا دو سولنوئید در واحد هیدرولیکی شیرهای تنظیم جریان یا شیرهای سولنوئیدی
لوله های ترمز را باز می کنند ( شکل 4) با عمل شیر های سولنوئیدی فشار هیدرولیکی پشت هر ترمز قطع یا وصل می شود .

شکل 4

در شکل 5 عمل شیرهای سولنوئیدی، در هنگامی
که سیستم ترمز قفل نشو فعال نیست، نشان داده شده است. یا به کار افتادن پدال ترمز
، تغییرات عادی در فشار روغن پشت چرخها اتفاق می افتد . در شکل 6 عمل سیستم ترمز
قفل نشو در لحظه ای که ترمز در آستانه قفل شدن است نشان داده شده است . مدول کنترل
به شیر سولنوئیدی سیگنال می دهد و این شیر ساچمه فنر سوار (ساچمه سمت راست در شکل 6) را می بندد.
در نتیجه روغن دیگر از پمپ زیر پا وارد لوله ترمز نمی شود تا به چرخ مورد نظر
برسد. در این حالت فشار هیدرولیکی ثابت می ماند . این وضعیت را وضعیت تثبیت فشارمی نامند .اگر چرخ باز هم تمایل به قفل شدن داشته باشد ، سیستم ترمز قفل نشو در وضعیت کاهش فشار قرار می گیرد . مدول کنترل به شیر سولنوئیدی سیگنال می دهد که ساچمه دیگر( ساچمه سمت چپ درشکل 7) را به حرکت در آورد . در نتیجه این حرکت مجرایی باز می شود که به روغن امکان می دهد از لوله ترمز چرخ به مخزن روغن برگردد . سپس موتور پمپ ، روغن را از مخزن به پمپ زیر پا بر می گرداند . عمل تلمبه زنی سبب می شود که پدال ترمز ، در هنگام فعال شدن سیستم ترمز قفل نشو ، اندکی ضربان پیدا کند (بالا و پایین برود).

شکل 5

شکل 6

در بعضی سیستم ها
، شیرهای سولنوئیدی می توانند افزایش فشار را هم امکان پذیر کنند .  این نوع شیرها سولنوئیدهای جداگانه ای دارند یا
به صورت شیرهای سولنوئیدی دو یا سه وضعیتی ، مطابق شکل، 7، ساخته می شوند در این سیستم سه
راهه ، هر چرخ یک حسگر سرعت دارد ترمز های جلو جداگانه کنترل می شوند. اما فشار هر
دو ترمز چرخهای عقب را یک شیر سولنوئیدی سه وضعیتی کنترل می کند . در بسیاری از
سیستم های ترمز قفل نشو، ترمز های عقب به این شیوه کنترل می شود.

شکل 7

سیستم ترمز قفل
نشو با بوستر ترمز روغنی

در شکل 8 خودرویی نشان داده شده است که واحد هیدرولیکی سیستم ترمز قفل نشو آن با پمپ زیر پا و با بوستر ترمز روغنی در هم ادغام شده است .

شکل 8

کنترلگرهای
هیدرولیکی عبارتند از یک سیلندر هیدرولیکی با شیرهای سولنوئیدی که مدول کنترل
سیستم ترمز قفل نشو آنها را کنترل می کند . یک پمپ برقی آکومولاتوری را با روغن
ترمز تحت فشار پر می کند . این روغن ترمز ها را در حالت کار عادی و در هنگام فعال

شدن سیستم ترمز قفل نشو به کار می اندازد. آکومولاتور روغن ترمز تحت فشار کافی
برای 3 یا 4 بار ترمز گرفتن ، در صورت خاموش بودن موتور یا پمپ برقی ، را ذخیره
دارد. – موتور پمپ با یک کلید فشاری روشن و خاموش می شود. اگر در نتیجه ترمز روغن
، فشار در آکومولاتور کاهش یابد، ترمزگیری عادی امکانپذیر است . اما ممکن است
راننده ناگزیر شود به پدال ترمز بیش از حد عادی نیرو وارد کند. – ترمز قفل نشو چرخ
عقب – بسیاری از وانت ها به سیستم ترمز قفل نشو چرخ عقب مجهزند. این سیستم فقط مانع قفل شدن دو چرخ عقب می شود (شکل 9) .

شکل 9 – وانت با سیستم ترمز چرخ عقب که فقط مانع قفل شدن دو چرخ عقب می شود

 در این سیستم، مدول کنترل سیستم ترمز قفل نشو ، به جای
استفاده از سیگنال حسگرهای سرعت چرخ، از سیگنال حسگر سرعت خودرو استفاده می کند
این مدول آهنگ کاهش سرعت چرخ عقب را ، براساس تغییرات سرعت محور خروجی جعبه دنده
قرائت می کند. خودروهای دیگری که به سیستم ترمز قفل نشو چرخ عقب مجهزند یک حسگر
سرعت در پوسته دیفرانسیل دارند (شکل 10) یک حلقه دندانه دار یا حلقه تحریک کننده در نزدیکی دنده کرانویل
در اکسل محرک عقب نصب می شود . مدول کنترل سیستم ترمز قفل نشو سرعت چرخ عقب را ،
با استفاده از سرعت عبور دندانه ها از برابر حسگر سرعت به دست می آورد . در شکل 10 طرح جانمایی یک سیستم متداول ترمز قفل نشو چرخ عقب نشان داده شده
است لوله روغنی که از پمپ زیر پا می آید به شیر هیدرولیکی دوسولنوئیدی متصل می شود در هنگام ترمز گیری عادی ، شیر جدا ساز باز است. شیر تخلیه و آکومولاتور بسته اند. در این وضعیت فشار روغن پمپ زیر پا مستقیما به ترمز های عقب اعمال می شود.

شکل 10

در منحنی شکل 11 فشار ترمز های جلو و عقب، در حین ترمز گیری شدید که سبب فعال شدن سیستم ترمز قفل نشو چرخ عقب می شود نشان داده شده است . ابتدا شیر جداساز بسته می شود.

شکل 11 – مقایسه فشتر ترمز های جلو و عقب

با بسته شدن این شیر فشار بیشتری به ترمزهای عقب نمی رسد. اگر به تعدیل فشار بیشتری نیاز باشد ، شیر تنظیم اندکی شیر تخلیه را باز می کند . در نتیجه روغن از چرخها به آکومولاتور باز می گردد و فشار کاهش می یابد .- اگر مدول کنترل حس کند که چرخها هنوز در استانه قفل شدن هستند ، چرخه شیر تخلیه تکرار خواهد شد . پس از آنکه مدول کنترل ، سرعت چرخ را قابل قبول تشخیص داد، شیر تخلیه بسته می ماند . وقتی راننده پدال ترمز را رها می کند ، شیر جداساز باز می شود. در این حالت روغن ترمز از آکومولاتور وارد سیستم هیدرولیکی می شود.

سیستم چهار چرخ
محرک و ترمز قفل نشو

 بعضی از خودروها مجهز به سیستم ترمز قفل نشو در حالت چهار چرخ محرک از این سیستم استفاده نمی کنند، یا پس از انکه دیفرانسیل لغزش محدودی
انجام داد چرخهای جلو به هم قفل می شوند. با درگیر شدن سیستم چهار چرخ محرک یا قفل شدن دیفرانسیل، سیستم ترمز قفل نشو از کار می افتد. – در بسیاری از خودروهای همه
چرخ محرک، مدول کنترل سیستم ترمز قفل نشو یک ورودی اضافی به نام حسگر شتاب منفی یا
حسگر جی دارد . این حسگر به مدول کنترل اطلاع می دهد که خودرو در حال حرکت است یا
توقف. فرض کنید خودرو روی سطح یخ زده جاده در حال حرکت است و با فشردن پدال ترمز
هر چهار چرخ قفل می شوند. در این حالت سیگنال هایی که از حسگرهای سرعت چرخها می
رسد خبر از توقف خودرو می دهد. اما سیگنالی که از حسگر شتاب منفی می رسد نشان می
دهد که خودرو هنوز در حرکت است .

 چراغ اخطار ترمز قفل نشو

 بسیاری از خودروهایی که سیستم ترمز قفل نشو دارند ، یک چراغ اخطار ترمز قفل نشو به رنگ زرد تیره یا کهربایی روی جلوی داشبورد دارند. اگر مدول کنترل سیستم ترمز قفل نشو متوجه اشکالی در سیستم ترمز قفل نشو بشود ، این چراغ روشن می شود ممکن است در هنگام فعال شدن سیستم ترمز قفل نشو نیز این چراغ به کار افتد. با آشکار سازی عیوب این سیستم به وسیله مدول کنترل سیستم ترمز قفل نشو ، ممکن است رمز عیب هم در حافظه آن ذخیره شود.  مخزن روغن که بخشی از واحد هیدرولیکی نشان داده شده در شکل 7 است، یک حسگر پایین بودن تراز روغن دارد. اگر تراز روغن ترمز پایین باشد، حسگر چراغ اخطار روی جعبه داشبورد یا نمایشگر «کمبود روغن ترمز» را روشن می کند. چراغ قرمز اخطار ترمز هنگامی روشن می شود که فشار روغن در بخشی از سیستم هیدرولیکی ترمز کاهش می یابد.

– سیستم کنترل
کشش –

هدف از به کارگیری سیستم کنترل کشش

 هر گاه گشتاوری که به لاستیک اعمال می شود، از میزانی که لاستیک می تواند به سطح جاده انتقال دهد بیشتر باشد ، لاستیک کشش خود را از دست می دهد و بکسواد می کند. این وضعیت معمولا در حین شتاب گرفتن پیش می آید برای جلوگیری از بکسواد کردن چرخ، بعضی از خودرو های مجهز به سیستم ترمز قفل نشو، سیستم کنترل کشش نیز دارند وقتی یکی از چرخها در آستانه بکسواد کردن قرار می گیرد ، سیستم کنترل کشش( شکل  12) ترمز آن چرخ را به کار می اندازد. در نتیجه سرعتع چرخ کم می شود  تا احتمال بکسواد کردن چرخ منتفی شود.

شکل 12 – خودرو مجهز به سیستم کنترل کشش( برای نمایش در اندازه وافعی بر روی تصویر کلیک کنید)

طرز کار سیستم کنترل کشش

سیستم ترمز قفل نشو و سیستم کنترل کشش، قطعات مشترک بسیاری دارند . حسگرهای سرعت چرخ ، سرعت
آن را به مدول کنترل سیستم ترمز قفل نشوی سیستم کنترل کشش اطلاع می دهند (شکل 12 ) وقتی سرعت یک چرخ چنان به سرعت کاهش یابد که در شرف سر خودرن
قرار بگیرد ، سیستم ترمز قفل نشو فشار روغن آن چرخ را ثابت نگه می دارد یا کاهش می
دهد. اگر سرعت چرخ چنان به سرعت افزایش یابد که چرخ در آستانه بکسواد کردن قرار
گیرد، سیستم کنترل کشش ترمز آن چرخ به کار می اندازد . در نتیجه سرعت چرخ کاهش می
یابد و بکسواد نمی کند. – در صورتی که ترمز گرفتن به تنهایی نتواند مانع بکسواد
کردن چرخ شود، سیستم کنترل کشش می تواند دور موتور و گشتاور را نیز کاهش دهد وقتی
انجام این کار ضرورت پیدا کند، مدول کنترل سیستم ترمز قفل نشوی سیستم کنترل کشش به
مدول کنترل موتور پس از دریافت این سیگنال جرقه را ریتارد می کند و مقدار سوختی را
که سوخت پاشها می پاشند کاهش می دهد